Ravi and Hari started life from the same wooden table in a dusty government office— two lower-division clerks, two opposite worlds. Ravi — the naughty, carefree, chai-shop philosopher. Jokes, gossip, shortcuts, and laughter. Hari — the serious, hungry, ambitious one. Night study marathons, civil service books, and dreams of a nameplate that read: “Additional Secretary — Hari Kumar, State Administrative Service” People used to whisper: “Ravi will retire with a smile. Hari will retire with a bigger chair.” Destiny listened.

Hari cracked the State Administrative Service exam. From Deputy Collector → ADM →DM, he moved from district to district— bigger chamber, bigger pen stand, bigger ego. Ravi stayed in the same office. Slow promotions, piles of files, dusty registers. He eventually became Head Clerk. But he felt only pride for his friends success and use to tell his collings that “Mora bandhu bada officer heichi!” He had no idea how life would test that pride.

Three decades later, Hari was posted to Ravi’s department. Excited, Ravi polished his shoes and went to meet him. “Hari… it’s me… Ravi!” Hari didn’t even look up. “Maintain hierarchy. I’m Additional Secretary. You’re Head Clerk. Don’t act familiar in front of staff.” Ravi’s heart fell. He tried again the next week. This time Hari’s ego sliced deeper: “I studied when you wasted life on jokes. Positions are earned. Behave like a subordinate.” Ravi walked out, friendship turning to ash inside him.

From that day, Hari treated Ravi like a punching bag. Urgent files at 5 PM. Public scolding. Taunts disguised as “administrative discipline.” Ravi endured it silently— not out of weakness, but because the memories of friendship hurt more than the insults.

From that day, Hari treated Ravi like a punching bag. Urgent files at 5 PM. Public scolding. Taunts disguised as “administrative discipline.” Ravi endured it silently— not out of weakness, but because the memories of friendship hurt more than the insults.

A new cabinet formed. New power. New portfolios. One name shocked the department— the new Cabinet Minister was: GOPAL. Their third school friend. The boy who once submitted a blank answer sheet. The same boy who used to whisper during final metric exam “Ravi… last question answer ta dekha na… please!” And Ravi, every time, tilted his answer sheet just enough to pass him from failing. Life had a dark sense of humor. Ravi went to meet him. Gopal hugged him loudly: “RAVAAAA! YOU OLD DONKEY!” The entire office heard the abuses of old friendship. When the laughter faded, Ravi finally told him everything— Hari’s harassment, the humiliation, the constant ego games and delays. Gopal’s smile slowly disappeared. He looked at Ravi not as a Clerk, but as the same friend who once saved him in every exam. He pressed the intercom: “Call the Additional Secretary.” Hari entered, nervous but trying to look composed. And then Gopal said the line that froze the entire room: “Ravi will work in MY office from now. He will do the duty of my Private Secretary. All files for me… will be routed through him.” The Additional Secretary stiffened. Nodded. And understood exactly what that meant. Before he could even breathe, Gopal suddenly switched to his childhood mode— and blasted him with a string of school-style gali. Filthy. Loud. Legendary. Peons outside almost fainted from suppressed laughter. For the first time in months, Ravi felt justice… warm, alive, breathing

But political weather changes faster than monsoon winds. Scandal. Leaks. Debates. Gopal lost his portfolio. Then resigned. Hari rose again— stronger, angrier. As he walked past Ravi, he sang mockingly: “Aaiye… aapka intezaar tha…” Ravi felt humiliation crawling back. But destiny had saved the biggest twist for last.

One morning, a sealed vigilance file arrived on Ravi’s desk. Subject: “Additional Secretary Hari Kumar — Irregularities in transfers.” Ravi stared at the name. Thirty years of friendship. Thirty years of silence. Thirty years of betrayal. He didn’t take revenge. He simply did his duty. Forwarded the file: “Urgent. Place before Chief Secretary.” Two days later— Hari was suspended pending inquiry. Chamber locked. Nameplate removed. Files seized. He walked out carrying a small cardboard box— his entire “power” reduced to a carton. Ravi stood in the corridor, watching quietly.

That evening, fate played its strangest card. All three— Ravi, Hari, and Gopal— landed in the same dimly lit bar, each carrying his own sadness. ▪️ Hari — humiliated, suspended ▪️ Gopal — political career shattered ▪️ Ravi — stuck in the middle of their broken empires They ignored each other at first. One drink later, the air softened. A glance. A nod. A half-smile. Two drinks later— they were talking. Laughing. Arguing like schoolboys. By the third drink— they were on the bar’s tiny dance floor, three old friends moving clumsily, singing badly, laughing loudly. For one night, power vanished. Hierarchy dissolved. Only friendship remained. They parted without drama, just a nod that said: “Life made us idiots. But at least we were idiots together once.”

The next morning brought hangovers and reality. ▪️ Hari was still suspended. ▪️ Gopal was still a fallen minister. ▪️ Ravi was still Head Clerk. But they shared something they had lost long ago— a quiet understanding.

Ravi understood at last: In government service and politics— chairs rotate, egos inflate, careers collapse, friendships suffocate… But the truth never changes- Power stays with no one. Not forever.

ଦୁଇ ଜଣ କ୍ଲର୍କ, ଗୋଟିଏ ଅଭିଳାଷ ଏବଂ ସରକାରୀ ସେବାର ମହାନ କାହାଣୀ

ରବି ଏବଂ ହରି ଏକ ଧୂଳିପୂର୍ଣ୍ଣ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ସମାନ କାଠ ଟେବୁଲରୁ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ— ଦୁଇ ଜଣ ନିମ୍ନ-ବିଭାଗ କ୍ଲର୍କ, କିନ୍ତୁ ଦୁଇଜଣ ଙ୍କ ଅଭିଳାଷ ବିପରୀତ । ରବି - ଦୁଷ୍ଟ, ଚିନ୍ତାମୁକ୍ତ, ଚା-ଦୋକାନ ରେ ସେ ଦାର୍ଶନିକ ପରି ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ଥଟ୍ଟା, ଗପସପ, କୌତୁହଳ କରିବାରେ ଧୁରନ୍ଧର । ହରି - ଗମ୍ଭୀର, ଉଚ୍ଚଭିଳାଷୀ , ମହତ୍ତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ। ରାତି ଅଧ୍ୟୟନ ରେ ମଗ୍ନ ରୁହନ୍ତି , ସିଭିଲ୍ ସର୍ଭିସ୍ ବହି, ଏବଂ ଏକ ନାମଫଳକର ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖନ୍ତି ଯେଉଁଥିରେ ଲେଖାଥାଏ କି "ଅତିରିକ୍ତ ସଚିବ - ହରି କୁମାର, State Administrative Service।" ଆଫିସ ର ଅନ୍ୟ ଲୋକମାନେ ଫୁସ୍ ଫୁସ୍ ହୋଇ କଥା ହୁଅନ୍ତି କି "ରବି ହସି ହସି ଅବସର ନେବେ । ହରି ଏକ ବଡ ପଦଵୀ ରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହେବ ପରେ ଅବସର ନେବେ" ସତକୁ ସତ ନିୟତି ତାଙ୍କ କଥା ଶୁଣିଲା ।

ହରି ରାଜ୍ୟ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା ପରୀକ୍ଷାରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହେଲେ। ଡେପୁଟି କଲେକ୍ଟର → ADM → DM , ସେ ଜିଲ୍ଲାରୁ ଜିଲ୍ଲାକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହେଲେ— ବଡ଼ ଚାମ୍ବର, ବଡ଼ ପେନ୍ ଷ୍ଟାଣ୍ଡ, ବଡ ଚେୟାର ଏବଂ ତା ସାଙ୍ଗରେ ଅହଂକାର ମଧ୍ୟ ବଡ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ରବି କିନ୍ତୁ ସମାନ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ରହିଲେ । ମନ୍ଥର ପଦୋନ୍ନତି, ଗଦା ଗଦା ଫାଇଲ , ଧୂଳିପୂର୍ଣ୍ଣ ରେଜିଷ୍ଟର। ଶେଷରେ ସେ ହେଡ୍ କ୍ଲର୍କ ହୋଇଗଲେ। କିନ୍ତୁ ସେ ନିଜ ବନ୍ଧୁ ଙ୍କ ପାଇଁ ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି ଏବଂ ଅଫିସ ସାରା କହି ବୁଲନ୍ତି "ମୋରା ବନ୍ଧୁ ବଡ଼ ଅଫିସର ପଦବୀରେ ଅବସ୍ଥାପିତ !" ହେଲେ ସେ ଜାଣି ନଥିଲେ ଯେ ଜୀବନରେ ଏମିତି ଏକ ଘଡ଼ିସନ୍ଧି ମୁହୂର୍ତ୍ତ ଆସିବ ଯେତେବେଳେ କି ତାଙ୍କର ଏହି ଗର୍ବ ଆଉ ରହିବ ନାହିଁ ।

ତିନି ଦଶନ୍ଧି ପରେ, ହରିଙ୍କୁ ରବିଙ୍କ ବିଭାଗରେ ନିଯୁକ୍ତି ମିଳିଲା । ଉତ୍ସାହିତ ହୋଇ ରବି ନିଜ ଜୋତା ପଲିସ୍ କରି ତାଙ୍କୁ ଭେଟିବାକୁ ଗଲେ। "ହରି... ମୁଁ... ରବି!" ହରି ଉପରକୁ ଚାହିଁଲେ ନାହିଁ। "ପଦାନୁକ୍ରମ ବଜାୟ ରଖନ୍ତୁ। ମୁଁ ଅତିରିକ୍ତ ସଚିବ। ତୁମେ ହେଡ୍ କ୍ଲର୍କ। ମୋର ଅତି ପରିଚିତ ପରି ଆଚରଣ କରନାହିଁ।" ରବି ର ହୃଦୟ ଭାଙ୍ଗିଗଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସପ୍ତାହରେ ସେ ପୁଣି ଚେଷ୍ଟା କଲେ। ଏଥର କିନ୍ତୁ ହରି ର ଅହଂକାର ଆହୁରି ବଢି ଯାଇଥିଲା "ଯେତେବେଳେ ତୁମେ ମଜାରେ ଜୀବନ ନଷ୍ଟ କରୁଥିଲ ସେତେବେଳେ ମୁଁ ପଢ଼ୁଥିଲି । ପଦ ଅର୍ଜନ କରାଯାଏ। ତୁମେ ମୋର ଅଧିନସ୍ଥ ଏକ ସାଧାରଣ କର୍ମଚାରୀ । ତେଣୁ ଅଧିନସ୍ଥ ପରି ବ୍ୟବହାର କର।" ରବି ବାହାରକୁ ଚାଲିଗଲା, ଯେଉଁ ବନ୍ଧୁତା ପାଇଁ ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରୁଆସୁଥିଲେ, ଆଜି ସେ ଗର୍ବ ଖର୍ବ ହୋଇଗଲା ।

ସେହି ଦିନଠାରୁ, ହରି ରବିଙ୍କୁ ଏକ ପଞ୍ଚିଂ ବ୍ୟାଗ ପରି ବ୍ୟବହାର କଲେ। ସନ୍ଧ୍ୟା 5ଟାରେ ଜରୁରୀ ଫାଇଲ। ସାର୍ବଜନୀନ ଭର୍ତ୍ସନା। "ପ୍ରଶାସନିକ ଶୃଙ୍ଖଳା" ରୂପରେ ତାତ୍ସଲ୍ୟ। ରବି ଏହାକୁ ନୀରବରେ ସହ୍ୟ କଲେ— ଦୁର୍ବଳତା ହେତୁ ନୁହେଁ, ବରଂ ବନ୍ଧୁତାର ସ୍ମୃତି , ଅପମାନ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ କଷ୍ଟ ଦେଉଥିଲା।

ସେହି ଦିନଠାରୁ, ହରି ରବିଙ୍କୁ ଏକ ପଞ୍ଚିଂ ବ୍ୟାଗ ପରି ବ୍ୟବହାର କଲେ। ସନ୍ଧ୍ୟା 5ଟାରେ ଜରୁରୀ ଫାଇଲ। ସାର୍ବଜନୀନ ଭର୍ତ୍ସନା। "ପ୍ରଶାସନିକ ଶୃଙ୍ଖଳା" ରୂପରେ ତାତ୍ସଲ୍ୟ। ରବି ଏହାକୁ ନୀରବରେ ସହ୍ୟ କଲେ— ଦୁର୍ବଳତା ହେତୁ ନୁହେଁ, ବରଂ ବନ୍ଧୁତାର ସ୍ମୃତି , ଅପମାନ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ କଷ୍ଟ ଦେଉଥିଲା।

ଏକ ନୂତନ କ୍ୟାବିନେଟ ଗଠନ। ନୂତନ ରାଜନୀତି ସମୀକରଣ । ନୂତନ ମନ୍ତ୍ରୀ । ଗୋଟିଏ ନାମ ହରି ଏବଂ ରବି କୁ ଚକିତ କଲା— ନୂତନ କ୍ୟାବିନେଟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ: ଗୋପାଳ। ସେମାନଙ୍କର ସ୍କୁଲ ପଛଧାଡ଼ି ରେ ବାସୁଥିବା ବନ୍ଧୁ। ଯିଏକି ଥରେ ସ୍କୁଲ ବାର୍ଷିକ ପରୀକ୍ଷାରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଖାଲି ଉତ୍ତର ପତ୍ର ଦାଖଲ କରିଥିଲା। କିନ୍ତୁ ବୋର୍ଡ଼ ପରୀକ୍ଷା ସମୟରେ ସେହି ପିଲାଟି ପରୀକ୍ଷା ସମୟରେ ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍‌ କରୁଥିଲା: “ରବି... ଶେଷ ପ୍ରଶ୍ନ ଉତ୍ତର ଟା ଦେଖା ... ଟିକେ ଦୟାକର ରେ ମୋ ଉପରେ !” ଏବଂ ରବି, ପ୍ରତ୍ୟେକ ଥର ତାଙ୍କ ଉତ୍ତର ପତ୍ରକୁ ଗୋପାଳ ଆଡକୁ ଢଳାଇ ଦେଉଥିଲା । ଯାହା ଫଳରେ ଗୋପାଳ ମାଟ୍ରିକ ପରୀକ୍ଷା ରେ କୃତକାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । କିଏ ଜାଣିଥିଲା ଜୀବନ ଏମିତି ଏକ ଅନ୍ଧକାରମୟ ହାସ୍ୟରସ ରେ ପରିଣତ ହେବ ବୋଲି । ରବି ତାଙ୍କୁ ଭେଟିବାକୁ ଗଲା। ଗୋପାଳ ତାଙ୍କୁ ଜୋରରେ କୁଣ୍ଢେଇ ପକାଇଲା: “ରବି .... ତୁ.... ବୁଢ଼ା ଗଧ!” ପୁରୁଣା ବନ୍ଧୁତାର ଗାଳି ଶୁଣିଲା ସମଗ୍ର ଅଫିସ। ହସ କମିଗଲା ପରେ , ରବି ଶେଷରେ ତାଙ୍କୁ ସବୁକିଛି କହିଲେ— ହରି କିପରି ତାଙ୍କୁ ହଇରାଣ କରୁଛି , ଅପମାନ ଦେଉଛି , ଅହଂକାର ର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ କେମିତି ଖେଳ ଖେଳୁଛି । ଗୋପାଳଙ୍କ ହସ ଧୀରେ ଧୀରେ ଉଭାନ ହୋଇଗଲା। ସେ ରବିଙ୍କୁ ଜଣେ କ୍ଲର୍କ ଭାବରେ ନୁହେଁ, କିନ୍ତୁ ସେହି ବନ୍ଧୁ ଭାବରେ ଦେଖିଲେ ଯିଏ ତାଙ୍କୁ ମାଟ୍ରିକ ପରୀକ୍ଷାରେ ରକ୍ଷା କରିଥିଲେ। ସେ ଇଣ୍ଟରକମ୍ ଦବାଇଲେ: “ଅତିରିକ୍ତ ସଚିବଙ୍କୁ ଡାକନ୍ତୁ।” ଅଧିକାରୀ ଜଣକ (ହରି) ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କଲେ, ନର୍ଭସ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଶାନ୍ତ ଦେଖାଯିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ। ଏବଂ ତା’ପରେ ଗୋପାଳ ସେହି ଧାଡିଟି କହିଲେ ଯାହା ସମଗ୍ର କୋଠରୀକୁ ସ୍ଥଗିତ କରିଦେଲା: “ରବି ଏବେଠାରୁ ମୋ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ କାମ କରିବ। ସେ ମୋର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସଚିବର ଦାୟିତ୍ୱ ନେବ। ମୋ ପାଇଁ ଯେଉଁ ସବୁ ଫାଇଲ ପଠେଇବ... ତାଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ହିଁ ଆସିବ ।” ଅତିରିକ୍ତ ସଚିବ କଠୋର ହୋଇଗଲେ। ମୁଣ୍ଡ ନୁଆଁଇ ହଁ ଭରିଲେ । ଏବଂ ଏହାର ଅର୍ଥ କ’ଣ ତାହା ଠିକ୍ ଭାବରେ ବୁଝିପାରିଲେ। ଦୀର୍ଘ ନିଶ୍ୱାସ ନେବା ପୂର୍ବରୁ, ଗୋପାଳ ହଠାତ୍ ତାଙ୍କ ପିଲାଦିନର ମୋଡକୁ ଫେରିଗଲେ - ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ସ୍କୁଲ-ଶୈଳୀର ଗାଳି ଆରମ୍ଭ କଲେ। ବାହାରେ ଥିବା ପିଅନମାନେ ହସି ହସି ପ୍ରାୟ ଅଚେତ ହୋଇଗଲେ। ମାସେ ପରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ, ରବି ନ୍ୟାୟ ପାଇବା ପରି ଅନୁଭବ କଲେ ଏବଂ ଶାନ୍ତି ରେ ଦୀର୍ଘ ନିଶ୍ୱାସ ନେଲେ।

କିନ୍ତୁ ରାଜନୈତିକ ପାଣିପାଗ ମୌସୁମୀ ପବନ ଅପେକ୍ଷା ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ। କେବଳ କେଳେଙ୍କାରୀ ଯୋଗୁଁ ଏବଂ ପାର୍ଟି ଅଫିସ ଚାପରେ ଗୋପାଳଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପୋର୍ଟଫୋଲିଓ ହରାଇବାକୁ ପଡିଲା । ତା’ପରେ ସେ ନିଜ ପଦବୀ ରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଲେ। ହରି ପୁଣି ନିଜର ମହିଷାସୁର ରୂପ ଧାରଣ କଲେ — ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ, କ୍ରୋଧିତ । ରବି ଯେତେବେଳେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଅଫିସ ରୁ ଫାଇଲ ପୁଳାଏ ଧରି ଫେରିଲେ, ସେ ଉପହାସ କରି ସର୍ବ ସଂମୁଖରେ ଗାଇଲେ: “ଆଇଁଏ... ଆପକା ଇନ୍ତଜାର ଥା...” ରବି ଅନୁଭବ କଲେ ଯେ ଅପମାନ ପୁଣି ଥରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଗଲା । କିନ୍ତୁ ବିଧିର ବିଧାନ କିଛି ଅଲଗା ଥିଲା।

ଗୋଟିଏ ସକାଳେ, ରବିଙ୍କ ଡେସ୍କରେ ଏକ ସିଲ୍ ହୋଇଥିବା ଭିଜିଲାନ୍ସ ଫାଇଲ୍ ଆସିଲା। ବିଷୟ: “ଅତିରିକ୍ତ ସଚିବ ହରି କୁମାର — ବଦଳି ପ୍ରକ୍ରିୟା ରେ ଅନିୟମିତତା।” ରବି ହରି ର ନାମକୁ କିଛି ସମୟ ଚାହିଁ ରହିଲା । ତିରିଶ ବର୍ଷର ବନ୍ଧୁତା। ତିରିଶ ବର୍ଷର ନୀରବତା। ତିରିଶ ବର୍ଷର ବିଶ୍ୱାସଘାତକତା। ସେ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେଇ ନଥିଲେ। ସେ କେବଳ ତାଙ୍କର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପାଳନ କରିଥିଲେ। ଫାଇଲ୍ ଫରୱାର୍ଡ କରିଥିଲେ: “ଜରୁରୀ। ମୁଖ୍ୟ ସଚିବଙ୍କ ଅବଗତି ଏବଂ ବିହିତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନିମନ୍ତେ ।” ଦୁଇ ଦିନ ପରେ— ହରିଙ୍କୁ ତଦନ୍ତ ପାଇଁ ନିଲମ୍ବିତ କରାଯାଇଥିଲା। ଚାମ୍ବର ତାଲା ପଡ଼ିଥିଲା। ନାମଫଳକ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଫାଇଲ୍ ଜବତ କରାଯାଇଥିଲା। ହରି ଏକ ଛୋଟ କାର୍ଡବୋର୍ଡ ବାକ୍ସ କୁ ଧରି ବାହାରକୁ ଚାଲିଯାଇଥିଲେ— ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ ପାୱାର ଏକ କାର୍ଟୁନ ବକ୍ସ ରେ ସୀମିତ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ରବି କରିଡରରେ ଠିଆ ହୋଇ ନୀରବରେ ଦେଖୁଥିଲା ।

ସେହି ସନ୍ଧ୍ୟାରେ, ଭାଗ୍ୟ ତା’ର ଅଦ୍ଭୁତ କାର୍ଡ ଖେଳିଥିଲା। ତିନି ଜଣ— ରବି, ହରି ଏବଂ ଗୋପାଳ— କ୍ଷୀଣ ଆଲୋକିତ ଏକ ବାରରେ ଅବତରଣ କରିଥିଲେ, ଯଦିଓ ଏହା ପୂର୍ବ ପ୍ରସ୍ତୁତି ବଶତଃ ନୁହେଁ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିଜସ୍ୱ ଦୁଃଖ ବହନ କରୁଥିଲେ। ▪️ ହରି — ଅପମାନିତ, ନିଲମ୍ବିତ ▪️ ଗୋପାଳ — ରାଜନୈତିକ କ୍ୟାରିୟର ରେ ଦାଗ ▪️ ରବି — ସୁରେଶ ଓ ଗୋପାଳ ର ଭଙ୍ଗା ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ମଝିରେ ଫସିଯାଇଥିଲା ସେମାନେ ପ୍ରଥମେ ପରସ୍ପରକୁ ଅଣଦେଖା କଲେ। ଗୋଟିଏ ପ୍ୟାକ ପଡିଗଲା ପରେ , ମନୋଭାବଟା ହଳୁକା ହେଇଗଲା।। ଏକ ଚାହାଣି। ଟିକେ ମୁଣ୍ଡ ହଲାହଲି । ଏକ ହାଲୁକା ହସ। ଦୁଇଟି ପ୍ୟାକ ପରେ— ସେମାନେ କଥା ହେଉଥିଲେ। ହସୁଥିଲେ। ସ୍କୁଲ ପିଲାଙ୍କ ପରି ଯୁକ୍ତିତର୍କ କରୁଥିଲେ। ତୃତୀୟ ପାନୀୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ— ସେମାନେ ବାର୍ ର ଏକ ଛୋଟ ନୃତ୍ୟ ମହଲାରେ ଥିଲେ, ତିନି ଜଣ ପୁରୁଣା ବନ୍ଧୁ ଅଜବ ଭାବରେ ନାଚ ଗୀତ କରୁଥିଲେ, ଖରାପ ଗୀତ ଗାଉଥିଲେ, ଜୋରରେ ହସୁଥିଲେ। ସେଇ ରାତିରେ, କ୍ଷମତାର ମୋହ ନ ଥିଲା । ପଦମର୍ଯ୍ୟାଦା ର ସ୍ଥାନ ନଥିଲା । ଥିଲା କେବଳ ପୁରୁଣା ବନ୍ଧୁତ୍ୱ। ସେମାନେ ବେଶି ନାଟକ ନକରି କେବଳ ମୁଣ୍ଡ ହଲାଇ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲେ , କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସ୍ଥିର ବେଦନା ଗୁଞ୍ଜି ଉଠୁଥିଲା : "ଜୀବନ ଆମକୁ ଅଲଗା ଅଲଗା ଲୋକ ପରି ଗଢି ତୋଳିଲା , କିନ୍ତୁ ଏମିତି ଏକ ସମୟ ଥିଲା … ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଅଲଗା ହୋଇ ମଧ୍ୟ ଏକତ୍ରିତ ଥିଲୁ । (***ଏହା ସେମାନଙ୍କର ବିଦ୍ୟାଳୟ ର ସମୟ କୁ ଇଙ୍ଗିତ କରେ )"

ତା ପର ସକାଳ ହ୍ୟାଙ୍ଗଓଭର ଏବଂ ବାସ୍ତବତା ଆଣିଲା। ▪️ ହରିଙ୍କୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଲମ୍ବିତ କରାଯାଇଥିଲା। ▪️ ଗୋପାଳ ଏବେ ବି ଜଣେ ବିତାଡିତ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ। ▪️ ରବି ଏବେ ବି ମୁଖ୍ୟ କ୍ଲର୍କ ଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ବହୁତ ଦିନ ପୂର୍ବର ହରାଇବସିଥିଲେ - ଏକ ନୀରବ ବୁଝାମଣାକୁ ।

ରବି ଶେଷରେ ବୁଝିପାରିଲେ: ସରକାର ଏବଂ ରାଜନୀତିରେ — ଚେୟାର ର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ, ଅହଂକାର ବଢି ବଢି ଚାଲେ , କ୍ୟାରିୟର ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ , ବନ୍ଧୁତା ଶ୍ୱାସରୁଦ୍ଧ ହୁଏ... କିନ୍ତୁ ସତ୍ୟ କେବେ ବଦଳେ ନାହିଁ: କ୍ଷମତା କାହା ପାଖରେ ଚିର ଦିନ ପାଇଁ ରହେ ନାହିଁ।